Hoe fotografeer je zo’n kleurige zonsondergang
De afgelopen maanden werden we keer op keer getrakteerd op bijzonder gekleurde luchten aan het einde van de dag. De ene dag wat minder gekleurd, de andere dag was ineens spectaculair. Hoewel er zeker een beetje geluk bij komt kijken, is het goed mogelijk om je voor te bereiden op een kleurrijke zonsondergang en zo de mooiste foto’s te schieten.
Afgezien van het geluk dat je moet hebben (als het zwaar bewolkt is heb je nou eenmaal pech), zijn er een aantal factoren die je met een goede voorbereiding wel degelijk in de hand hebt. Die factoren zijn: de weersvoorspellingen, de locatie, en tijd. Ze zijn heel belangrijk voor de compositie van een mooie zonsondergang. Als je mijn landschapsfoto’s bekijkt, zul je een aantal thema’s terug zien komen; de twee meest voorkomende zijn bewolking en water.
De weersvoorspellingen
Je kan op Buienradar kijken of het regent of niet, maar daarmee heb je nog geen enkele indicatie hoe de zonsondergang gaat verlopen. Toch is Buienradar een handig hulpmiddel, omdat er een tabje ‘satelliet’ bij zit. Op de satelliet kan je de hoeveelheid bewolking nagaan, en je kan in de animatie zien welke kant de wolken op bewegen. Bewolking geeft een imposant en onvoorspelbaar kleurenspel aan de lucht en kan blijven kleuren tot ver na zonsondergang. Daarnaast geven wolken veel meer dynamiek aan je foto dan een strakblauwe hemel.
Omdat Buienradar aangeeft wanneer er buien op komst zijn, is het ook een handig hulpmiddel om te bepalen wat de kansen zijn op een roodgekleurde zonsondergang. Het gezegde avondrood, water in de sloot mag wetenschappelijk dan niet zoveel voorstellen, met een bui op komst heb je vaak grote kans op een gekleurde avondlucht. Let bij Buienradar dan vooral op buien die vanuit het westen verwacht worden; daar gaat de zon onder.
Naast Buienradar is er nog een website, die veel minder bekend is, maar waar veel fotografen wel baat bij hebben. De Amerikaanse website SunsetWX geeft voorspellingen aan voor de gekleurdheid van een zonsondergang. Door middel van een kaart is te zien hoe laat en op welke locatie de zonsondergang eruit ziet, aangegeven door kleuren variërend van blauw naar rood. Een warmere kleur op de kaart betekent een ‘betere’ zonsondergang.
Al heb je dan apps en websites om op te vertrouwen wat de verwachte kwaliteit van de zonsondergang is, je hebt ook je eigen ogen om naar de lucht te kijken. Weersvoorspellingen zitten er nogal eens naast, en als je een beetje ervaring krijgt met het letten op de luchten voor zonsondergang, zul je merken dat je soms twee uur van te voren kan zien aankomen dat er weleens een mooie kleur in de lucht gaat zitten. Hou jezelf niet voor de gek, en vertrouw dus niet alleen op de apps, maar gebruik ook je boerenverstand 😉
Locatie
Minstens zo belangrijk als het weer, is de plek waar je je bevindt om foto’s te maken. Een mooie zonsondergang komt nou eenmaal beter tot zijn recht in het buitengebied dan omsloten door gebouwen in een binnenstad. Toch kan een stadsomgeving ook prima fungeren als voorgrond bij een imposante lucht.
Voor de locatie is het ideaal om vrij zicht te hebben op het westen, waar de zon ondergaat. In de zomer is het noordwesten ideaal, en in de winter juist het zuidwesten. Om te bepalen waar en hoe laat de zon ondergaat, kan je gebruik maken van de app Photopills (te verkrijgen in de Play Store en de Appstore). Hiermee kan je de stand van de zon en de maan bekijken op basis van een locatie en tijd. Bovendien geeft de app al aan waar de opkomsten en ondergangen van zon en maan plaatsvinden, ten opzichte van die locatie. De app is een vrij essentieel hulpmiddel, waarover ik het in mijn vorige blog ‘Een foto van de maan‘ al wat uitgebreider heb gehad.
Mijn voorkeur voor locatie gaat vaak wel uit naar een open gebied, zoals de uiterwaarden bij de Rijn in mijn woonplaats Arnhem. De rivier en het water zijn mooie elementen om te gebruiken in een zonsondergang. Daarnaast heeft Nederland een lange kustlijn op het westen, waardoor het strand ook een goede locatie is. Tenslotte zijn typisch Hollandse landschapselementen ook altijd een dankbare blikvanger voor een zonsondergang. Denk aan molens, een eenzame boom of een half vervallen schuurtje.
Tijd
Heb je een locatie gevonden, en wordt het weer goed? Vertrek dan op tijd. Ik kom het liefst ruim voor het gouden uurtje aan op de plek van bestemming. Zo kan ik ter plekke nog bepalen of ik mijn vieze schoenen aan moet trekken, een rondje lopen om een goede stek te vinden, en eventueel een bakje meegenomen koffie op te drinken. Voor mij persoonlijk is het bijvoorbeeld van belang om ook eventjes tot rust te komen en niet te gejaagd te willen beginnen. Om die reden zoek ik al plekken op waar weinig mensen (langs)lopen. Ook is het wel prettig om geen massa’s mensen in het beeld te hebben. Een of twee personen kunnen dan wel weer veel toevoegen aan een zonsondergang, maar bedenk ook dat je met langere sluitertijden werkt en dat mensen bewegende objecten zijn – bewegingsonscherpte ligt dan op de loer.
Vervolgens is het gewoon wachten, genieten van de rust en stilte, en kijken naar hoe het veranderende licht zijn impact heeft op het landschap. Let ook op de lucht en de wolken. Zie je bijvoorbeeld een of meer bijzonnen? Dan heb je grote kans op een zonnezuil na zonsondergang. Neem ook de tijd om foto’s te maken, en probeer eventueel wat uit, bijvoorbeeld door het spelen met de instellingen van de camera.
Ga niet meteen naar huis als de zon onder is; je zult merken dat de lucht soms pas kan beginnen met kleuren als de zon al een tijdje onder is. Een optisch verschijnsel als een zonnezuil wordt pas goed zichtbaar na zonsondergang.
Ten slotte
Ik heb nu een hoop verteld over de voorbereiding en factoren die spelen bij het fotograferen van een zonsondergang.
Toch is dat niet alles. Denk bijvoorbeeld aan de techniek: welke objectieven ga ik gebruiken, hoe ga ik filters toepassen en wat worden mijn instellingen. Ook de nabewerking is van belang, het bepalen van de compositie en bepaalde trucjes die je kan uithalen tijdens het maken van de foto’s.
In een vervolgblog komen die zaken aan bod, dus hou de website of mijn sociale media in de gaten voor een update!
Instagram: @lmkndrs en @arjanfoto
Facebook: fb.com/arjanfoto